روح اصطلاحی در علوم دینی و فلسفی راجع به همه موجودات است (نه فقط انسان و موجودات زنده از دیدگاه زیست شناسی). بسیاری از ادیان معتقدند که روح در مقابل جسم، یعنی قسمت غیرمادی یک موجود است. و هر موجود یک روح دارد.

بعضی واژه‌ها با وجود این که چند معنی دارند در یکی از معانی شان (معمولاً کلّی‌ترین معنی) مترادف روح اند^[۱]:

1. عقل: در لغت یعنی قدرت تفکر. در روایات اسلامی هم به معنی روح و هم به معنی فطرت آمده
2. نفس: در لغت یعنی خود. در اصطلاح گاه یعنی روح و گاه یعنی غریزه
3. جان: در لغت یعنی حیات یا زندگی. در بعضی ادیان و فلسفه‌ها همان روح است. در زیست شناسی(علم شناخت حیات^[۲]) موجود زنده یعنی موجودی با 6 عملِ تنفس، تناول(خوردن)، رشد، تناسل، حرکت و ….
4. دل، قلب، فواد: در لغت عضوی از بدن است. در اصطلاح عربی یعنی روح
5. سرّ در لغت یعنی راز و در اصطلاح عربی یعنی روح یا روح انسان

در زبان عبری هم واژه روح(רוח) و هم واژه نفیش (נפשׁ) وجود دارد. که واژه نفیش به واژه‌های نَفس (به معنی خود) و نَفَس(به معنی دم و بازدم) بسیار نزدیک است. روح در زبان عربی به واژهٔ ریح (باد) نزدیک است. از همین رو بعضی معتقدند منشاء به‌وجود آمدن لغت روح و معنی آن چنین است: «ذَات لَطِیفَة کَالْهَوَاءِ سَارِیَة فِی الْجَسَد کَسَرَیَانِ الْمَاء فِی عُرُوق الشَّجَر^[۳]»^[۴]

تعریف و ماهیت آن از نظر هر دین و فلسفه‌ای متفاوت است.^[۵]

همهٔ ادیان و فلسفه‌ها معتقدند:

1. روح ماهیت معنایی و غیر مادی و مجرّد دارد. بر خلاف جسم یا بدن.
2. هر موجود، حدّاکثر یک روح دارد.
3. روح است^[نیازمند منبع].

اغلب ادیان و فلسفه‌ها معتقدند:

1. روح و بدن کاملاً از هم مستقل(قابل جدایی)اند.
2. روح حالت مادی و حس پذیر ندارد. مثلاً نمی‌تواند دیده یا لمس شود.^{[نیازمند منبع]}
3. نمی توان حرکت روح را دید. مثلاً نمی‌توان خروج روح از بدن را دید.^{[نیازمند منبع]}

بعضی ادیان و فلسفه‌ها معتقدند:

1. روح مخلوقی بی مانند در عالم موجودات است. یعنی هیچ موجود دیگری از جنس روح در جهان وجود ندارد.
2. روح اساس حیات یا زندگی، احساس، هشیاری و ادراک است.
3. نفس(خود) مجموعهٔ جسم و روح است.
4. جسم ممکن است بعد از مرگ پایدار باشد و ممکن است نباشد. امّا روح پایدار و جاودان است^{[نیازمند منبع]}.

ادیان و فلسفه‌ها در موارد زیر اختلاف دارند:

1. تعریف روح چیست؟
2. روح ابتدا از کجا و کی موجود شده و منشاء(پدید آورنده) آن چیست؟
3. کار و وظیفهٔ روح در حین مرگ و بعد از مرگ چیست؟
4. مرگ چیست؟